W dzisiejszym społeczeństwie szacuje się, że ludzie spędzają nawet 80% czasu w pomieszczeniach. Chociaż scharakteryzowano liczne źródła zanieczyszczeń wewnętrznych, takich jak pył, dym, pyłki i sierść zwierząt, to różne zanieczyszczenia gazowe, zyskały znaczną uwagę pod względem potencjalnych negatywnych skutków zdrowotnych.

Spalanie drewna w celu podstawowego lub dodatkowego ogrzewania domu jest powszechne zarówno na obszarach wiejskich, jak i miejskich w całej Polsce. Chociaż piece i kominki na drewno są wentylowane na zewnątrz, ich użytkowanie wiąże się z podwyższonymi zanieczyszczeniami powietrza wewnętrznego, w tym z pyłami. Pomiary dowodzą, że piece opalane drewnem są znaczącym źródłem cząstek stałych PM2.5. W niektórych przypadkach zaobserwowano również wzrost stężenia benzenu i benzo[a]pirenu w powietrzu w pomieszczeniu. Dym z paliw stałych zawiera większość toksyn występujących w dymie tytoniowym i jest również związany z różnymi chorobami, takimi jak przewlekła obturacyjna choroba płuc u kobiet, czy ostra infekcja dróg oddechowych u dzieci.

Przenośne oczyszczacze są przeznaczone do użytku w pojedynczych pokojach lub w określonych obszarach w domu. Urządzenia te są doskonałą opcją, gdy system grzewczy opiera się o piec opalany drewnem lub kominek (które zwykle znajdują się we wspólnej części domu).

Testy przeprowadzone w USA dowodzą, że oczyszczacz powietrza może być realną opcją zmniejszenia stężenia cząstek stałych w domach z piecami na drewno wykorzystywanymi do ogrzewania pomieszczeń.

Redukcja stężenia cząstek stałych w domu, w którym piec na drewno był jedynym źródłem ogrzewania, wahała się od 61 do 66%, podczas gdy redukcja stężenia masy cząstek na jednostkę objętości o 58% dla 1 μm i 76% dla 2,5 μm.

Sugeruje to, że oczyszczacz powietrza może być stosunkowo niedrogim, skutecznym środkiem w celu zmniejszenia stężenia cząstek stałych i ryzyka związanego z nimi wpływu na zdrowie dla mieszkańców domów, które opierają się na spalaniu drewna do ogrzewania pomieszczeń.

Jakie parametry oczyszczacza powietrza są najważniejsze? 

Filtr HEPA stosowany w oczyszczaczach powietrza, odpowiada za zatrzymanie zanieczyszczeń biologicznych (wirusy, bakterie, pleśń czy alergeny) i zanieczyszczeń fizycznych takich jak frakcje pyłu zawieszonego PM2.5 czy PM1. Jednak filtry HEPA różnią się od siebie wydajnością, żywotnością i skutecznością. HEPA H13 są stosowane w oczyszczaczach powietrza najwyższej klasy i idealnie sprawdzą się do pomieszczeń w których znajduje się kominek lub piec typu koza.   

Najpopularniejszą cechą stosowaną przez producentów do oceny wydajności przenośnych oczyszczaczy powietrza jest wskaźnik CADR (Clean Air Delivery Rate). Ta ocena wskazuje ilość przefiltrowanego powietrza dostarczanego przez oczyszczacz powietrza. Podawana jest w trzech pomiarach – jeden dla pyłków, jeden dla dymu tytoniowego i jeden dla kurzu. Im wyższy numer CADR, tym szybciej urządzenie filtruje powietrze.

Na polskim rynku, wyjątkowym oczyszczaczem powietrza z czujnikiem całkowitej zawartości lotnych związków organicznych - TVOC, są oczyszczacze powietrza Vestfrost. TVOC odnosi się do grupy substancji, które wykazują podobne właściwości chemiczne. Istnieją tysiące takich substancji, a niektóre przykłady obejmują:

• Benzen
• Formaldehyd
• Glikol etylenowy
• Chlorek metylenu
• Tetrachloroetylen
• Toluen

TVOC wpływają na twoje samopoczucie i na to, czy czujesz się komfortowo w budynku. Niektóre lotne związki organiczne (LZO) są nawet szkodliwe dla zdrowia, a niektóre są bardziej szkodliwe niż inne. To, czy TVOC jest szkodliwy, zależy również od takich czynników, jak stężenie i czas trwania ekspozycji. Poza tym niektórzy ludzie - zwłaszcza dzieci i osoby starsze - mają wyższą wrażliwość niż inni. Natychmiastowe objawy, których niektórzy ludzie doświadczają wkrótce po ekspozycji na LZO, to podrażnienie oczu i dróg oddechowych, bóle i zawroty głowy, zaburzenia widzenia i zaburzenia pamięci. 

Przykład: niektórzy ludzie natychmiast odczuwają ból głowy z powodu przebywania w pokoju, który właśnie został pomalowany. Inni mogą uznać ten zapach za po prostu nieprzyjemny.

TVOC mogą powodować:

• Bóle głowy
• Zawroty głowy
• Mdłości
• Podrażnienie oczu, nosa i gardła
• Utrata koordynacji
• Zmęczenie
• Niektóre LZO (jako toluen) powodują podrażnienie np. alergiczne reakcje skórne
• Nieprzyjemny zapach i stęchłe powietrze powodują dyskomfort i wpływają na poczucie czystości
• Niektóre LZO, takie jak formaldehyd, mogą powodować raka. LZO przy długotrwałej ekspozycji w dużych dawkach może uszkadzać wątrobę, układ nerwowy i nerki

Najmocniejsze urządzenia, które sprawdzą się w efektywnym oczyszczaniu zanieczyszczeń powietrza wewnątrz domu ogrzewanego drewnem to:

• Vestfrost VP-A1S70WH

• Vestfrost VP-A1Z40WH

• Coway Airmega 300S

• Coway Storm 
• Winix Zero Pro
• Winix Zero
• Sharp UA-KIL80E-W
• Sharp UA-HG60E-L
• Sharp UA-KIL60E-W

Źródła:

Salthammer T. i inni, Impact of operating wood-burning fireplace ovens on indoor air quality. Chemosphere. 2014 May;103:205-11.

Hart J. F. i inni, Evaluating the Effectiveness of a Commercial Portable Air Purifier in Homes with Wood Burning Stoves: A Preliminary Study. Journal of Environmental and Public Health, vol. 2011.

Perez-Padilla, R. i inni, Respiratory health effects of indoor air pollution [Review article], The International Journal of Tuberculosis and Lung Disease, Volume 14, Number 9, September 2010.